Katedra Technologii Tłuszczów i Detergentów

Nazwa przedmiotu: Technologia Detergentów
Semestr: IX Godziny: w2 l1

Sposób zaliczenia: E/Z

Katedra Technologii Tłuszczów i Detergentów
Odpowiedzialna: dr hab. inż. Halina Szeląg, prof. PG

Przedmioty poprzedzające: Chemia organiczna, Chemia Tłuszczów, Surowce odnawialne w tech. chem., Technologia układów zdyspergowanych

Wymagania wstępne: Znajomość syntezy związków organicznych oraz technik analitycznych

Założenia i cele przedmiotu: Zdobycie niezbędnej wiedzy z zakresu technologii surfaktantów i detergentów, ze szczególnym uwzględnieniem podstaw syntezy surfaktantów, metod otrzymywania i analizy różnorodnych wyrobów chemii gospodarczej. Doskonalenie umiejętności w zakresie oceny i właściwego wykorzystania źródłowej literatury specjalistycznej.

Metody dydaktyczne: Wykład oparty na źródłach literaturowych monograficznych oraz bieżącej światowej literaturze tematu. Realizacja określonych programem ćwiczeń laboratoryjnych; materiały dodatkowe do ćwiczeń dostępne na stronie domowej Katedry: http://www.pg.gda.pl/chem/Katedry/Detergenty/materialy_dydaktyczne.html

Treści programowe:
Związki powierzchniowo czynne - Budowa i klasyfikacja, - Aktywność surfaktantów na granicy faz i w roztworach. - Zjawiska zwilżania powierzchni, detergencja i teorie związane z usuwaniem zabrudzeń w procesie prania., - Technologia otrzymywania wybranych związków powierzchniowo czynnych.
Anionowych; oleje i tłuszcze siarczanowane, siarczany alkilowe pierwsze- i drugorzedowe, sulfoniany alkilowe i alkiloarylowe, sarkozyniany, tauryniany i izotioniany, sulfobursztyniany.
Kationowych; otrzymywanie amin tłuszczowych, amidoaminy i imidazoliny, sole i zasady z azotem czwartorzędowym.
Niejonowych; produkty polioksyetylenowane (alkohole tłuszczowe, kwasy tłuszczowe, alkilofenole). Kopolimery blokowe tlenku etylenu i tlenku propylenu. Kondensacja kwasów tłuszczowych z aminoalkoholami.
Amfoterycznych: polipeptydy, betainy i sulfobetainy.
- Optymalizacja składu formulacji detergentowych., - Komponenty preparatów detergentowych.
- Technologia produkcji proszków do prania, ciekłych preparatów detergentowych i innych preparatów chemii gospodarczej.
- Zastosowanie związków powierzchniowo czynnych w różnych gałęziach przemysłu.
- Najnowsze tendencje w syntezie surfaktantów.
- Ustawodawstwo i regulacje prawne obowiązujące w odniesieniu do wyrobów detergentowych.


Ćwiczenia laboratoryjne (15 godz./semestr)

1. Siarczanowanie alkoholi tłuszczowych (3 godz.)
· synteza soli sodowych siarczanowanych alkoholi tłuszczowych (siarczanowanie, neutralizacja),
· analiza otrzymanego produktu (oznaczanie zawartości substancji anionowoczynnej).
2. Identyfikacja wybranych związków powierzchniowo czynnych (3 godz.)
· izolacja substancji aktywnej,
· identyfikacja związków powierzchniowo czynnych przy pomocy testów charakterystycznych dla poszczególnych klas.
3/4. Badanie wybranych właściwości fizykochemicznych i użytkowych detergentów (2 x 3 godz.)
· analiza składu detergentu (np. oznaczanie substancji aktywnych powierzchniowo, chlorków, fosforanów, itp.),
· oznaczanie właściwości fizykochemicznych detergentu (np. oznaczanie gęstości, lepkości, temperatury zmętnienia, itp.),
· badanie właściwości użytkowych detergentu (np. oznaczanie właściwości pianotwórczych, zmiękczających, odporności na twardą wodę, itp.) .
5. Opracowanie receptur wybranych preparatów detergentowych (np. mydło w płynie, płyn do mycia szyb, płyn do mycia naczyń, itp.) (3 godz.)


Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej:

1. Przondo J., Związki powierzchniowo czynne i ich zastosowanie w produktach chemii gospodarczej, Wydawnictwo Politechniki Radomskiej, Radom, 2007.
2. Ogonowski J., Tomaszkiewicz-Potępa A., Związki powierzchniowo czynne, podręcznik dla studentów wyższych szkół technicznych, Politechnika Krakowska, Kraków, 1999.
3. Anastasiu S, Jelescu E., Środki powierzchniowo czynne, WNT, Warszawa, 1973.
4. Profic J., Planeta B., Pilichowski B., Szmidtgal E., Środki powierzchniowo czynne, PWT, Warszawa, 1959.
5. Zieliński R., Surfaktanty – budowa, właściwości, zastosowania, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań, 2010.
6. Showell M.S., Handbook of Detergents: Part D. Formulation, Taylor & Francis Group, New York, 2006.
7. Ho Tan Tai L., Formulating Detergents and Personal Care Products, AOCS Press, Chapaign, Illinois, 2000.
8. Gunstone F., Padley F., Lipid Technologies and Applications, Marcell Dekker Inc., New York, 1997.
9. Karsa D.R., Industrial Applications of surfactants III, The Royal Society of Chemistry, Wiltshire, 1992.
10. Rosen M.J., Goldsmith H.A., Systematic Analysis of Surface-Active Compounds, Willey-Interscience, New York, 1972.
11. Longman G.F., Hilton J., Methods for Analysis of Non-soapy Detergent (NSD) Products, The Society for Analytical Chemistry, London, 1961.
12. Smulders E., Laundry Detergents, Wiley-VCH, Weinheim, 2002.
13. Hummel D.O., Handbook of Surfactant Analysis, John Willey and Sons Ltd, 2000.
14. Industrial Applications of Surfactants III, ed. Karsa D.R., Harcros Chemicals, Manchester, 1992.


Warunki zaliczenia przedmiotu

Wykłady
Sposób zaliczenia: egzamin pisemny

Ćwiczenia laboratoryjne
- zaliczenie kolokwium ustnego lub pisemnego
- wykonanie wszystkich ćwiczeń laboratoryjnych objętych programem
- oddanie sprawozdania z ćwiczenia